Μητροπολίτης Ιλαρίωνας: μόνο με τις κοινές προσπάθειες των παραδοσιακών ομολογιών και κρατικών αρχών είναι δυνατόν να αντιμετωπίσουμε το ριζοσπαστισμό, ο οποίος επικαλύπτεται από θρησκευτικά συνθήματα
Το γνωστό μουσουλμάνο θεολόγο μουφτή Φαρίντ Σαλμάν φιλοξένησε στην εκπομπή, την οποία παρουσίασε στις 8 Δεκεμβρίου 2012 στον τηλεοπτικό σταθμό «Ρωσία 24» ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, Πρόεδρος του ΤΕΕΣ.
Μητροπολίτης Ιλαρίωνας: Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, χαίρετε! Είμαστε στον αέρα με την εκπομπή «Εκκλησία και κόσμος». Σήμερα θα μιλήσουμε για τις σχέσεις μεταξύ του χριστιανισμού και του ισλάμ. Και φιλοξενούμε σήμερα ένα γνωστό μουσουλμάνο θεολόγο μουφτή Φαρίντ Σαλμάν. Αξιότιμε μουφτή, χαίρετε.
Φ. Σαλμάν: (Χαιρετά αραβιστί). Έστι στην ισλαμική παράδοση χαιρετάμε τους αδελφούς. Είμαστε, Σεβασμιώτατε, αδελφοί μεταξύ μας, αδελφοί κατά ουράνια γραφή, διότι ειπώθηκε ότι οι πιστοί είναι αδελφοί μεταξύ τους. Σας χαιρετώ ως αδελφό μου. Σήμερα η κοινωνία μας ανησυχεί για τις εξελίξεις στην Πατρίδα μας. Μέρα με τη μέρα από την α΄ ή β’ περιοχή, από την α΄ ή β΄ περιφέρεια, από την α’ ή β΄ πόλη η χωριό καταφθάνουν θλιβερές ειδήσεις για τις βεβηλώσεις θρησκευτικών συμβόλων των δογμάτων μας. Θέλω, Σεβασμιώτατε, να μάθω τη γνώμη σας για το πόσο μακριά μπορεί να πάνε αυτά, που συμβαίνουν σχεδόν καθημερινά και τι μπορούμε να κάνουμε στη σύγχρονη φάση της ανάπτυξης της κοινωνίας και της πολιτείας μας για να αντιμετωπίσουμε αυτό το κακό.
Μητροπολίτης Ιλαρίωνας: Έχετε απολύτως δίκιο, αγαπητέ αδελφέ: είναι το κοινό μας πρόβλημα και ο κοινός μας πόνος. Οι παραδοσιακές ομολογίες της Ρωσίας έχουν μια θέση επί του θέματος. Τα ιερά σεβάσματα της κάθε παραδοσιακής ομολογίας χρήζουν προστασίας. Πρώτον, να προστατευθούν από το νόμο, διότι οι άνθρωποι πρέπει να καταλάβουν ότι εάν κινούμενοι από κάποιος δικούς τους λόγους προβαίνουν σε δημόσια βεβήλωση των ιερών σεβασμάτων, εκείνων, τα οποία τόσο αγαπούν οι θρησκευόμενοι άνθρωποι, οι παραβάτες θα υποστούν ποινική δίωξη. Και δεν θα πρέπει να είναι ένα συμβολικό πρόστιμο της τάξεως 1000 ρουβλίων (περίπου 25 ευρώ), αλλά η ποινική τιμωρία. Εάν είναι ενήμερος για το ενδεχόμενο φυλάκισης ο άνθρωπος θα σκεφθεί και ξανασκεφθεί προτού προβεί σε μια τέτοια βλάσφημη πράξη. Αυτός είναι ένας εξωτερικός περιορισμός, αλλά υπάρχει και ένας άλλος εσωτερικός. Και ιδού είναι το πεδίο δράσεως για μας. Στο πνεύμα αλληλοσεβασμού, εκείνου ο οποίος υπάρχει μεταξύ μας, δηλαδή χριστιανών και μοσουλμάνων, πρέπει να διαπαιδαγωγούμε τους ανθρώπους: το ποίμνιό μας, και όσους ειναι γύρω μας και ίσως δε συμμερίζονται τις αντιλήψεις μας. Άλλωστε στη Ρωσία επί αιώνες ζούσαμε και εξακολουθούμε να ζούμε ειρηνικά και αρμονικά.
Έχουμε επεξεργασθεί πολύ απλούς κανόνες συμβίωσης, τους οποίους ακολουθούμε και δε μαλώνουμε. Αλλά εκείνοι, οι οποίοι συνειδητά θέλουν να κλονισθεί η ειρήνη μεταξύ των θρησκειών, να διαιρεθεί η Πατρίδα μας, ακόμα κια για θρησκευτικούς λόγους με τη συνειδητή διαστροφή των θρησκευτικών δογμάτων, καταβάλλουν προσπάθειες αποσταθεροποίησης της καταστάσεως. Μια από τις πολύ σοβαρές απειλές για την κοινή μας ύπαρξη είναι ο βαχαβισμός και ο σαλαφισμός. Ίσως δεν είναι όλοι οι τηλεθεατές μας οι οποίοι καταλαβαίνουν τι πάνε να πουν αυτά. Μήπως να μας εξηγήσετε τι κρύβεται πίσω από αυτούς τους όρους;
Φ. Σαλμάν: Ο σαλαφισμός και ο βαχαβισμός είναι ένα φαινόμενο με διαφορετικές ονομασίες. Η ρίζα αυτης της ψευδοδιδασκαλίας είναι η θεωρία της μισανθρωπίας. Εάν χρησιμοποιήσουμε τη σύγχρονη γλώσσα μπορούμε να χαρακτηρίσουμε αυτό το ρεύμα ως ολοκληρωτική αίρεση, η οποία προήλθε από τους κόλπους του ισλάμ, της μουσουλμανικής παραδόσεως και είναι περιβεβλημένη την ενδυμασία του ισλάμ και εκμεταλλεύεται τα ισλαμικά συνθήματα. Αυτά τα συνθήματα δημιουργούν ψευδοαίσθηση ότι αυτό είναι το ισλάμ. Αυτό το φαινόμενο όπως ο βαχαβισμός και ο σαλαφισμός υπάρχει λίγο περισσότερο από δυο αιώνες. Καθ΄ όλη τη διάρκεια της υπάρξεώς του αυτή η ολοκληρωτική ψευδοδιδασκαλία προκαλούσε στις καρδιές των πιστών αμφισβητήσεις, διχασμό, και βλέπουμε σήμερα, ότι αυτή η αίρεση βεβήλωσε πολλούς τόπους του Θεού, πολλά σύμβολα του Θεού και αφάνισε αρκετούς κληρικούς. Ακόμα υπήρχαν περιπτώσεις όταν ένας άνθρωπος που καλούσε στην προσευχή δολοφονείτο μόνο και μόνο επειδή αναφερόταν στο όνομα του προφήτου μετά την ανάγνωση αυτής της προσευχής. Αυτό δείχνει πόσο μακράν απέχει από το ισλάμ αυτή η αίρεση, διότι τόσο στο κανονικό ισλάμ, όσο και σε ολόκληρη την αβρααμική παράδοση η χύση του αίματος αθώων ισοδυναμεί σχεδόν με την καταστροφή ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Ένας άνθρωπος ο οποίος παίρνει έμπνευση από αυτή τη ψευδοδιδασκαλία δεν είναι μουσυλμάνος, δεν είναι θρήσκος. Δεν ενεργεί εξ ονόματος του Κυρίου, αλλά του πονηρού, του Σατανά, του διαβόλου, και όλες οι σκέψεις και οι προθέσεις του είναι εκ του διαβόλου. Γι΄αυτό όταν μιλάμε για τη διαδασκαλία αυτή, μπορούμε να υποθέσουμε ότι και στο περαιτέρω, καθώς διαδίδεται, θα γίνει αιτία πολλών συμφορών ακόμα και στη Ρωσία. Και μάλιστα έχουν επήλθει ήδη αυτές οι συμφορές. Βλέπουμε πως συνέχεια αφανίζονται οι μουσουλμάνοι στοχαστές μας, οι οποίοι έμειναν πιστοί στην ισλαμική παράδοση. Μια από τις διατάξεις της ισλαμικής κοσμοθεωρίας λέγει ότι η αγάπη προς την Πατρίδα είναι μέρος της πίστεώς μας. Η Ρωσία, ανεξαρτήτως τόπου διαμονής μας: είτε στο Καλίνινγκραντ, στη Σαχαλίνη, είτε στο Γιαμάλ, είτε στον Βόρειο Καύκασο, αυτή είναι η Πατρίδα μας, την οποία είναι το καθήκον μας να τη σεβόμαστε και να την τιμούμε. Ο βαχαβισμός δεν δέχεται εθνικότητες, ούτε άλλες θρησκείες. Όλοι, όσοι δεν ακολουθούν αυτή τη ψευδοδιδασκαλία είναι οι εχθροί τους.
Είναι ανάγκη να ενώσομε τις προσπάθειές μας η Πολιτεία και οι παραδοσιακοί θρησκευτικοί θεσμοί για να πολεμήσουμε αυτή τη ψευδοδιδασκαλία, διότι σύμφωνα με την ισλαμική πίστη όσα είναι αδύνατο να εξαφανισθούν διά του Κορανίου, πρέπει να εξαφανισθούν διά του Σουλτάνου, δηλαδή με τη συμβολή των κοσμικών αρχών. Μόνο η Πολιτεία ενωμένη με τους παραδοσιακούς θρησκευτικούς θεσμούς είναι σε θέση να διορθώσει την κατάσταση. Πιστεύω ότι σε αυτό τον αγώνα θα είμαστε ανάμεσα σ΄εκείνους, όσοι θα προοδεύσουν και σε αυτό τον κόσμο και δε θα νιώθουμε ντροπή στον άλλο.
Μητροπολίτης Ιλαρίωνας: Σας ευχαριστώ γι΄αυτά πολύ σημαντικά και δυνατά λόγια, που είπατε. Πρώτον, διότι έχετε αναφερθεί στις ρίζες του βαχαβισμού και την τρομοκρατία λέγοντας ότι δεν κινούνται από θρησκευτικές πεποιθήσεις αλλά είναι διάβολος εκείνος, ο οποίος κατευθύνει αυτούς τους ανθρώπους. Με βαθιά συμπάθεια πληροφορούμαστε εκείνα, τα οποία συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια σε πολλές περιοχές της Πατρίδας μας: το Νταγεκστάν, τη Τσετσενία, δηλαδή τους φόνους των μουφτήδων, τους κορυφαίους μουσουλμάνους θεολόγους. Είναι προφανές ότι οι υπό την επίδραση μιας ιδεολογίας του μισανθρωπισμού άνθρωποι επιχειρούν αυτές τις παράνομες και ανήθικες πράξεις για να χωρίσουν την κοινωνία μας, να καταστρέψουν την επί αιώνες ειρήνη μεταξύ των θρησκειών. Θύματα των τρομοκρατών πέφτουν ακριβώς εκείνοι, οι οποίοι όπως εσείς χωρίς φόβο μαρτυρούν ότι αυτά τα άτομα κινούνται από το διάβολο. Είναι ένας πραγματικός αγώνος των ομολογητών, τον οποίο όλοι εμείς πρέπει να κάνουμε: πρέπει να λέμε τα πράγματα με τα ονόματά τους και η πολιτική ορθότητα δεν χωράει εδώ. Μιλήσαμε για τις βεβηλώσεις των ιερών και των οσίων, αλλά δεν πρόκειται μόνο γι΄αυτά. Πρόκειται για τους φόνους των πιστών, και μάλιστα λόγω πίστεώς τους, διότι κάποιος νομίζει ότι αυτοί δεν πιστεύουν «καθώς πρέπει».
Βλέπουμε αυτό τον ακήρυχτο πόλεμο κατά του παραδοσιακού ισλάμ στο Βόρειο Καύκασό μας, βλέπουμε ένα ακήρυχτο αλλά μεγάλων διαστάσεων πόλεμο κατά του χριστιανισμού στην Εγγύς Ανατολή. Όπως καταλαβαίνουμε στη βάση αυτού έγκειται το ίδιο φαινόμενο της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας. Ας στραφούμε στην Εγγύς Ανατολή. Στο Ιράκ π.χ. προ δεκαετίας ζούσαν περίπου 1,5 εκ. χριστιανοί, ενώ σήμερα ο αριθμός αυτός αποδεκατίσθηκε. Μπορούμε να έχουμε οποιαδήποτε γνώμη απέναντι στο ανατραπέν καθεστώς του Σαντάμ Χουσείν, αλλά ήταν εξουσία, εκείνη η αρχή του Σουλτάνου, στην οποία αναφερθήκατε, που συγκρατούσε κάποιες εσωτερικές αντιθέσεις και άφηνε τους χριστιανούς να ζούν υπό την προστασία του νόμου. Σήμερα που λείπει αυτός ο εξωτερικός παράγοντας που να συγκρατά και ιδού ο βαχαβισμός σήκωσε το κεφάλι του. Ως αποτέλεσμα οι χριστιανοί εκ των πραγμάτων εκδιώχθησαν από τη γη τους. Βλέπουμε εκείνα, τα οποία συμβαίνουν τώρα στην Αίγυπτο, όταν οι Κόπτες, οι οποίοι επί αιώνες ζούσαν εκεί, δέχονται επιθέσεις, οι εκκλησίες τους πυρπολούνται ενώ οι ίδιοι σκοτώνονται. Είχα συνάντηση με τον κορυφαίο μουσουλμάνο παράγοντα και Πρύτανη του Πανεπιστημίου του Αζχάρ και μου είπε, όπως κι εσείς, ότι αυτό το φαινόμενο είναι απαράδεκτο και αντιβαίνει προς τη διδασκαλία του ισλάμ. Παρατηρούμε τις εξελίξεις στη Συρία και εκεί, όπου στην εξουσία ανέρχονται οι ριζοσπαστικές δυνάμεις. Τα πρώτα θύματα πέφτουν οι χριστιανοί, οι οποίοι εξοντώνονται, εκδιώκονται από εκεί, όπου επί αιώνες κατοικούσαν. Αυτό είναι το κοινό μας πρόβλημα, η κοινή μας τραγωδία, και βεβαίως από κοινού πρέπει να αγωνισθούμε για να ζούμε ειρηνικά και αρμονικά.
Φ. Σαλμάν: Σεβασμιώτατε, προ τριών ή τεσσάρων μηνών πήγαμε στη Συρία. Πάντα τη νιώθαμε τη Συρία κοντά μας. Μόλις προ ολίγων ημερών μίλησα ζωντανά στον αέρα του παναραβικού τηλεοπτικού σταθμού Al Mayadeen και ερωτηθέντες: «Διατί πήγατε στη Συρία;» απαντήσαμε: «Διότι οι σχέσεις της Ρωσίας με τη Συρία και όλο τον αραβικό κόσμο πάντα ήταν καλές». Παρά κάθε προσπάθειε να κατηγορήσουν τη Ρωσία για όλα τα θανάσιμα αμαρτήματα αυτή ήταν και παραμένει φίλος, αδελφός και συνεταίρος του ισλαμικού κόσμου. Τρομάξαμε κυριολεκτικά απ΄όσα γίνεται τώρα στη Συρία. Είδαμε πως στο βόρειο μέρος της χώρας στο Χαλέπι οι ληστές με επικάλυμμα τα θρησκευτικά συνθήματα, αλλά στην ουσία που ήταν στρατιώτες του Σατανά, λήστευσαν τον οίκο του Θεού, δηλαδή την Εκκλησία, πήραν εικόνες και έκαναν απόπειρα δολοφονίας ιερέα. Οι μουσουλμάνοι, κάτοικοι της γύρω περιοχής, υπεραμύνθηκαν του ιερέα αρπάζοντας αυτόν από τα χέρια των ληστών, πήραν εικόνες ενώ τους ίδιους τους έδιωξαν από την συνοικία τους λέγοντας να μην τους ξαναδούνε εκεί. Ιδού ένα παράδειγμα καλής συνεργασίας: οι άνθρωποι ξέρουν ότι ένας που πιστεύει στον Κύριο, ανεξαρτήτως θρησκείας, είναι αδελφός τους.
Εκείνο για το οποίο μιλάμε μπορεί να έλθει και στη Ρωσία. Διότι η Συρία είναι ένα προγεφύρωμα, όπου δουλεύουν πολυάριθμα πληροφοριακά, ψυχολογικά και άλλα σενάρια των μελλοντικών πολέμων. Η Ρωσία είναι ο τελευταίος προμαχώνας της ειρήνης μεταξύ των θρησκειών. Οι παραδοσιακές θρησκείες της Ρωσίες είναι εκείνη η ένωση, η οποία προκαλεί ανησυχίες σε πολλούς εκτός της χώρας μας. Συχνά ανακαλούμε στη μνήμη μας τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 με την καταστροφή των δυο κτιρίων του Διεθνούς Εμπορικού Κέντρου στη Νέα Υόρκη, αλλά μόλις και μετά βίας ενθυμούμαστε ότι κάτω από τα ερείπια αυτών ετάφησαν δυο Ναοί του Θεού, δηλαδή μια Εκκλησία και ένα τέμενος. Αυτό έχει σχεδόν λησμονηθεί. Ενώ αυτό μπορεί να αποτελέσει την αρχή εκείνου του τέλος, το οποίο μας προαναγγέλουν. Το μόνο που μπορεί να συμβάλει στην προσέγγιση των χριστιανών και μουσουλμάνων σε αυτή την περίπτωση είναι η στρατηγική συμμαχία του Ορθόδοξου χριστιανισμού και του Ορθόδοξου Ισλάμ στη Ρωσία.
Μητροπολίτης Ιλαρίωνας: Σας ευχαριστώ γι΄αυτά που είπατε, αξιότιμε μουφτή. Θέλω να σας είπω ότι ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος πριν ένα χρόνο επισκέφθηκε τη Συρία, όπου είχε συναντήσεις με χριστιανούς πνευματικούς ηγέτες και με τον Αρχιμουφτή της Συρίας. Και αυτό ήταν μάλιστα λίγες μέρες μετά από τη δολοφονία του υιού του Αρχιμουφτή. Δεν μπορεσε να συγκρατήσει τα δάκρυα αυτός, διότι ήταν η προσωπική του τραγωδία, αλλά όπου αντικατοπτρίζεται όλη η σημερινή κατάσταση. Προ ολίγου είχα συνάντηση με τον Μουφτή της Συρίας κατά την επίσκεψή του στη Ρωσία. Όλοι λένε σήμερα, όποια και να είναι η εξουσία, αλλά εάν εξαφανισθεί σήμερα, θύματα θα πέσουν τόσο οι χριστιανοί, όσο και οι μουσουλμάνοι, διότι αυτός ο ριζοσπαστισμός δυστυχώς δεν αντιμετωπίζεται παρά με τις κοινές προσπάθειες των κρατικών αρχών και των παραδοσιακών ομολογιών.